Wybór szkoły średniej, uczelni i kierunku studiów, przyszłego zawodu to bardzo trudne decyzje. Podejmowane przez młodych, często niedojrzałych ludzi, są te decyzje obarczone poważnym ryzykiem popełnienia błędu. Wybranie złej szkoły, studiów niezgodnych z zainteresowaniami i predyspozycjami, to stracone lata, albo co gorsze skazanie siebie na wykonywanie pracy, która nie daje satysfakcji, a często również pieniędzy.
Aby młodzi ludzie mieli łatwiejszy start w dorosłość od lat szkoły i specjalne placówki – Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, a także współpracujące z oświatą Urzędy Pracy prowadzą edukację w zakresie doradztwa zawodowego. Poziom tej edukacji bywał jednak różny i w wielu wypadkach pozostawiał wiele do życzenia.
Aby w przygotowywaniu młodych ludzi wyeliminować przypadkowość, aby dać im solidne narzędzia ułatwiające wybór przyszłej ścieżki zawodowej, zadecydowano, że od roku szkolnego 2018/2019 każda placówka oświatowa musi opracować i wdrożyć plan doradztwa zawodowego.
Na poziomie przedszkola mamy do czynienia z preorientacją zawodową
W formie zabaw, spotkań z przedstawicielami różnych zwodów, podczas wycieczek do zakładów pracy przedstawia się maluchom różne zawody. Choć prawie każdy przedszkolak chce zostać policjantem, strażakiem lub piosenkarką, to zajęcia preorientacji zawodowej cieszą się wielkim zainteresowaniem i często są początkiem budowania marzeń o przyszłej profesji.
Na poziomie klas I-IV a potem V-VII szkoły podstawowej nadal trwa etap preorientacji. Dopiero poziom klas VII i VIII wprowadza zajęcia doradztwa zawodowego prowadzone przez specjalistów z tego zakresu.
W szkole doradca pomaga uczniom poznać ich zdolności, talenty, predyspozycje. Wskazuje zawody, które wymagają takich predyspozycji oraz dobiera typy szkół, które najlepiej przygotowują do wykonywania danego zawodu.
Systemy doradztwa zawodowego na poziomie szkoły średniej nadal mają za zadanie ułatwienie wyboru kierunku studiów i zawodu.
Doradcy zawodowi funkcjonują w szkołach, ale doradztwa wymagają i oczekują również dorośli. Specjalistów w tym obszarze zatrudniają Urzędy Pracy. Doradcy zawodowi w urzędach pomagają podczas konsultacji indywidualnych czy grupowych poznać własne predyspozycje oraz uczą pewnych przydatnych w kontaktach z pracodawcami zachowań: samoprezentacji, pisania CV, pisania listów motywacyjnych. Doradcy prowadzą zajęcia z zakresu komunikacji, uczą jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej.
Wiele zajęć z zakresu doradztwa poświęca się na zagadnienia związane z samozatrudnieniem. Do tego potrzebna jest wiedza o tym jak założyć własną firmę i jakie są powinności osoby prowadzącej działalność gospodarczą w stosunku do Urzędów Skarbowych, ZUS-u, urzędów samorządu terytorialnego i wszystkich innych instytucji mających związek z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej.
Od osób zatrudnionych na stanowisku doradców zawodowych wymaga się posiadania wykształcenia wyższego ze specjalnością doradztwo zawodowe. Rozpoczęcie studiów na tym kierunku planuje coraz większa liczba uczniów szkół średnich. Szkoły wyższe otwierają ten kierunek na licencjatach oraz na studiach magisterskich. Dla osób posiadających już wykształcenie wyższe proponuje się kierunek doradztwo zawodowe – studia podyplomowe, które trwają trzy semestry.
Na studia podyplomowe mogą zapisać się posiadacze wykształcenia wyższego każdego stopnia
Najwięcej ofert uczelnie kierują do pracowników pedagogicznych szkół, gdyż to właśnie szkoły cierpią w tej chwili na braki kadr do prowadzenia przedmiotu doradztwo zawodowe. W programie studiów są przedmioty ogólne, kierunkowe, ale przede wszystkim liczne zajęcia praktyczne, na których studiujący poznają techniki pracy doradcy zawodowego.
W szkolnych planach doskonalenia zawodowego kierunek doradztwo zawodowe na kilka najbliższych lat będzie kierunkiem priorytetowym. Oznacza to, że każdy chętny do studiowania na podyplomówce dostanie dofinansowanie do studiów w wysokości maksymalnej. Nowe kwalifikacje można zdobyć więc stosunkowo szybko i bez osobistych obciążeń finansowych.
Wspieranie kształcenia kadr przygotowanych do świadczenia usług w zakresie doradztwa zawodowego jest w szeroko rozumianym interesie społecznym. Pomyłki przy wyborze szkoły i zawodu są tylko z pozoru sprawą osobistą każdego człowieka. Pośrednio dotyczą każdego z nas. Społeczeństwu powinno zależeć na jak najlepszym przygotowaniu zawodowym każdego zatrudnionego, a przy tym sukcesem nas wszystkich będzie, jeśli zatrudnieni będą wykonywać pracę dającą im nie tylko potrzebne do życia środki, ale nade wszystko przynoszącą wielką radość i satysfakcję.
